Werken in de zorg: alles over opleidingen, niveaus en vacatures
Werken in de zorg is prachtig en biedt veel mogelijkheden. Of je nu wilt werken in het ziekenhuis of in de sector zorg en welzijn, er zijn volop kansen om de zorgprofessional te worden die jij wilt zijn. In dit artikel kom je meer te weten over opleidingen, functieniveaus, vacatures en andere ontwikkelingen op de arbeidsmarkt.
De sector zorg en welzijn is met 1,4 miljoen werkzame mensen – na handel – de grootste bedrijfstak van Nederland. Tussen het eerste kwartaal van 2022 en het eerste kwartaal van 2023 was er een toename van 21.000 werknemers. Dit was een resultaat van 176.000 instromers en 155.000 uitstromers. Maar nog altijd is er heel veel vraag naar personeel en dat wordt naar verwachting alleen maar meer. In 2032 wordt het tekort ingeschat op tussen de 137.000 en 155.000 medewerkers.
Werken in de zorg: de verschillende branches
De sector zorg en welzijn is onderverdeeld in diverse branches. Verpleging, verzorging en thuiszorg (VVT) is veruit de grootste branche. Naast de onderstaande branches zijn er ook nog de maatschappelijke en sociale branches.
• Verpleging, verzorging en thuiszorg (VVT)
• Ziekenhuizen / Medisch specialistische zorg
• GGZ
• Gehandicaptenzorg
• Jeugdzorg
• Huisartsen en gezondheidscentra
Opleidingen en niveaus voor werken in de zorg
Er zijn zeven niveaus voor werken in de zorg. Dit begint bij niveau 1 op het mbo en eindigt bij niveau 7, een master op de universiteit.
• Niveau 1 Zorghulp (mbo)
Met de opleiding Zorghulp kun je werken in de thuiszorg, ouderenzorg of gehandicaptenzorg. Als zorghulp ondersteun je mensen met huishoudelijke taken en doe je soms licht verzorgende taken. Ook help je mensen om zo zelfstandig mogelijk te kunnen leven. De opleiding duurt één jaar.
• Niveau 2 Helpende Zorg en Welzijn (mbo)
Als helpende Zorg en Welzijn kun je werken met ouderen, gehandicapten, verslaafden of mensen met psychische problemen. Met de opleiding mag je mensen persoonlijk verzorgen, ondersteunen en activiteiten organiseren. De opleiding duurt twee jaar.
• Niveau 3 Verzorgende IG (mbo)
Je geeft als verzorgende IG niet alleen persoonlijke zorg, maar je voert ook verpleegkundige handelingen uit. Dit loopt uiteen van injecties, tot medicatie en katheterisatie. Ook stel je zelf een zorgplan op. De opleiding duurt drie jaar en je kunt je specialiseren in vier verschillende branches: verpleeghuiszorg en thuiszorg, gehandicaptenzorg, kraamzorg en geestelijke gezondheidszorg.
>>> Verzorgende IG: alles over opleiding, werk en vacatures
• Niveau 4 Verpleegkundige (mbo)
In vergelijking met niveau 1 tot en met 3 heeft de verpleegkundige niveau 4 meer verantwoordelijkheden en moet je zelfstandig kunnen werken. Je geeft complexe zorg en begeleidt mensen in het dagelijkse leven. Ook stel je zelfstandig een zorgplan samen en kijk je welke zorg iemand nodig heeft. De opleiding duurt vier jaar en je kunt je specialiseren in diverse branches binnen de sector zorg en welzijn.
• Niveau 6 Verpleegkundige (hbo)
Het Nederlandse onderwijssysteem kent geen verpleegkundige niveau 5 meer. Wel is er verpleegkundige niveau 6. Met deze hbo-opleiding kun je – ook al tijdens je studie als zorgstudent – in allerlei branches werken, bijvoorbeeld in de psychiatrie, verpleeghuis, thuiszorg, jeugdzorg, GGD, ambulance, verslavingszorg en gehandicaptenzorg. Je hebt veel verantwoordelijkheid en werkt voornamelijk zelfstandig. Met deze opleiding voer je niet alleen verzorgende en verplegende taken uit, maar denk je ook organisatorisch mee om de kwaliteit van zorg te verbeteren. De opleiding duurt vier jaar. In het derde jaar kun je je specialiseren in Algemene Gezondheidszorg, Maatschappelijke Gezondheidszorg, Geestelijke Gezondheidszorg en Verpleegkundige Gerontologie en Geriatrie.
>>> Bijbaan in de zorg: dit zijn de mogelijkheden voor hbo-v studenten
• Niveau 7 Verpleegkundig specialist
Met Verpleegkundige niveau 6 kun je nog een masteropleiding aan de universiteit volgen. Je krijgt dan de functietitel ‘Verpleegkundig specialist’. Hier ga je zelfstandig een individuele behandelrelatie aan met een patiënt. Je komt zelf tot een diagnose en past wetenschappelijk onderbouwde interventies toe. Het meedenken over de kwaliteit van zorg bouw je in deze functie uit tot innovatie, onderbouwd door onderzoek.
Toelatingseisen opleidingen
Als je geen vooropleiding hebt, kun je direct beginnen met niveau 1 op het mbo. Mbo 2, 3 en 4 kun je volgen nadat je een vmbo-diploma hebt behaald. Hbo Verpleegkunde kun je starten als je een havo-diploma hebt of een opleiding op mbo 4-niveau hebt afgerond.
• Niveau 1: Geen vooropleiding nodig
• Niveau 2: vmbo basis beroepsgerichte leerweg / Diploma niveau 1
• Niveau 3: vmbo Kb / G / T leerweg / vbo met 2 vakken op C, rest op B-niveau / mavo / Overgangsbewijs 3 – 4 havo / Diploma niveau 2
• Niveau 4: vmbo Kb / G / T leerweg / lbo met 4 vakken op D-niveau en 2 op C-niveau / mavo met 4-6 vakken op D-niveau / Overgangsbewijs 3 – 4 havo/ Diploma niveau 3
• Niveau 5: havo / vwo / Diploma niveau 4
• Wetenschappelijk Onderwijs (WO): vwo / Diploma niveau 6
Vormen van zorgonderwijs: voltijd (BOL), duaal (BBL) en deeltijd
Op zowel het mbo als op het hbo zijn diverse vormen van onderwijs waarbij je kunt kiezen tussen volledig studeren en stages, volledig werken met een studiedag of een minder zware opleiding.
Op het mbo is er BBL (Beroeps Begeleidende Leerweg), BOL (Beroeps Opleidende Leerweg) en de derde leerweg. Met BBL werk je en ga je ongeveer één dag in de week naar school. Als je BOL volgt, ga je altijd naar school en loop je stages. De derde leerweg is een variant van leren en werken. Vaak is deze vorm korter, omdat je je niet aan de wettelijke urennorm hoeft te houden. Je moet wel aan een aantal eisen voldoen.
>>> Okeedo schoolt medewerkers uit gastvrijheidsbranche om tot helpende
Op het hbo kun je kiezen tussen voltijd, deeltijd en duaal. Als voltijdstudent ben je ongeveer 40 uur per week bezig met de studie en loop je regelmatig stage. De duale variant is vergelijkbaar met mbo BBL. Je werkt de hele week en gaat ongeveer één dag in de week naar school. Werken en studeren vullen elkaar aan. In de deeltijdvorm ga je ’s avonds naar school; deze vorm wordt vaak gebruikt voor omscholing.
Dienstverbanden voor werken in de zorg
In verhouding tot de rest van de economie hebben veel zorgmedewerkers een vast contract. Ook werken de meesten in deeltijd. 15 procent van de medewerkers in de zorg is zelfstandige. Hoewel de meeste medewerkers in dienst zijn bij een zorgorganisatie, zijn er talloze redenen om te kiezen voor detachering, zoals de mogelijkheid om voor meerdere organisaties en in verschillende functies te werken.
Ontwikkelingen op de arbeidsmarkt van zorg en welzijn
78 procent van de medewerkers in de zorg is tevreden tot zeer tevreden met het werk en 76 procent met de arbeidsomstandigheden, blijkt uit de Nationale Enquête Arbeidsomstandigheden en het rapport ‘De Staat van de arbeidsmarkt sector zorg en welzijn 2023’ van het AZW. Het overgrote deel van de werknemers (94 procent) was in 2022 (zeer) tevreden met zijn of haar dienstverband. Tegelijkertijd vindt 46 procent van de medewerkers in zorg en welzijn de werkdruk (veel) te hoog, waarbij de werkdruk vooral te maken heeft met heel veel werk te moeten doen (50 procent), hectisch werk (42 procent), werken onder hoge tijdsdruk (39 procent) en snel moeten werken (36 procent).Hiermee ervaart de sector op verschillende vlakken een bovengemiddelde werkdruk ten opzichte van andere bedrijfstakken.
In 2022 was 51 procent van de werknemers tussen de 25 en 49 jaar. Het aandeel werkenden vanaf 60 jaar neemt met elk levensjaar verder af en het aantal werkenden van 65 jaar en ouder lag op 1,9 procent.
Veel vacatures
Op de handel na, zijn de meeste vacatures in de sector zorg en welzijn. In 2023 ging het volgens het CBS om zo’n 58.000 vacatures, bijna een verdubbeling ten opzichte van 2020. Vooral in de verpleging,verzorging en thuiszorg is sprake van veel openstaande functies.Het tekort aan verzorgenden IG en verpleegkundigen kan oplopen tot bijna 44.000 in 2030, blijkt uit een arbeidsmarktprognose van het ministerie van VWS.
Voor wat betreft de prognose voor de komende jaren, constateren de onderzoekers dat ook in de ziekenhuiszorg het tekort de komende jaren naar verwachting verder oploopt.
BEKIJK ONZE VACATURES NEEM CONTACT OP
Lees ook:
10 ontwikkelingen op de arbeidsmarkt van zorg en welzijn
